บทที่ 1 ความรู้เบื่องต้นเกี่ยวกับการบัญชี
1. ความหมายของการบัญชี
ตามคำนิยามของสมาคมผู้สอบบัญชีรับอนุญาตแห่งประเทศสหรัฐอเมริกา (AICPA)
มาจากค าเต็มว่า The American Institute of Certified Public Accountants ซึ่งได้ให้คำจำกัด
ความเกี่ยวกับการบัญชีไว้ดังนี้
การบัญชี (Accounting) เป็นศิลปะของการจดบันทึกรายการหรือเหตุการณ์ ที่เกี่ยวกับ
การเงินไว้ในรูปเงินตรา การจัดหมวดหมู่หรือจ าแนกประเภทของรายการเหล่านั้น การสรุปผล
รวมทั้งการตีความหมายของผลเหล่านั้น
สมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตแห่งประเทศไทยได้ให้ค าจ ากัดความของ
“การบัญชี” ดังนี้
การบัญชี หมายถึง ศิลปะการเก็บรวบรวม บันทึก จำแนก และทำสรุปข้อมูลอันเกี่ยวกับ
เหตุการณ์ทางเศรษฐกิจในรูปตัวเงิน ผลงานขั้นสุดท้ายของการบัญชี คือ การให้ข้อมูลทางการเงิน
ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อบุคคลหลายฝ่าย และผู้สนใจในกิจกรรมของกิจการ
จากคำจำกัดความที่กล่าวมาข้างต้น พอสรุปได้ว่า “การบัญชี” เป็นการจดบันทึกรายการค้า
ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เกี่ยวกับการรับเงิน และการจ่ายเงิน หรือสิ่งของที่มีมูลค่าเป็นตัวเงินไว้ในสมุดบัญชี
อย่างสม่ำ่เสมอ โดยจัดแยกประเภท เป็นระเบียบ ถูกต้องตามหลักการ และสามารถแสดงผลการ
ดำเนินงาน พร้อมทั้งฐานะการเงินของกิจการในระยะเวลาใดระยะเวลาหนึ่งได้ เพื่อให้เป็น
ประโยชน์ต่อการตัดสินใจเชิงเศรษฐกิจ
ส่วนคำว่า การจัดทำบัญชี (Bookkeeping) สมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาต
แห่งประเทศไทย (ส.บช.) ได้ให้คำจำกัดความว่า หมายถึง “การจดบันทึกทางการบัญชี ซึ่ง
ประกอบด้วยการเก็บรวบรวมข้อมูลและเอกสาร บันทึกรายการในสมุดบัญชีขั้นต้น จ าแนกและจัด
หมวดหมู่รายการในสมุดบัญชีขั้นปลาย ลักษณะงานการจัดทำบัญชีจะซ้ าซากและเป็นงานเสมียน
ผู้ปฏิบัติงานหน้าที่นี้เรียกว่า ผู้จัดท าบัญชี ( Bookkeeper) ซึ่งแตกต่างกับ นักบัญชี (Accountant)
คือ ผู้ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการบัญชี การบันทึกบัญชี การจัดทำงบการเงิน การวางแผนระบบบัญชี
ให้กิจการ ควบคุมการบันทึกบัญชีทั้งหมด การกำหนดนโยบายทางการบัญชี สามารถประกอบอาชีพ
ผู้สอบบัญชีให้คำปรึกษาทางภาษีอากรของกิจการต่าง ๆ ตามมาตรบานการบัญชีที่รับรองโดยทั่วไป
เป็นต้น
2. จุดประสงค์ของการบัญชี
การบัญชีมีจุดประสงค์ ดังนี้
1. เพื่อจดบันทึกรายการค้าต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นโดยเรียงล าดับก่อนหลัง และจ าแนกประเภท
ของรายการค้าไว้อย่างสมบูรณ์
2. เพื่อให้การจดบันทึกรายการค้านั้นถูกต้อง เป็นไปตามหลักการบัญชี และตาม
กฎหมายว่าด้วยการบัญชี
3. เพื่อแสดงผลการด าเนินงานในรอบระยะเวลาหนึ่ง และแสดงฐานะทางการเงินของ
กิจการในรอบระยะเวลาหนึ่ง
4. การท าบัญชีเป็นการรวบรวมสถิติอย่างหนึ่งที่ช่วยในการบริหารงาน และให้ข้อมูลอัน
เป็นประโยชน์ในการวางแผนการด าเนินงาน และควบคุมกิจการให้ประสบผลส าเร็จตามความ
มุ่งหมาย
3. ประโยชน์ของข้อมูลการบัญชี และผู้ใช้ประโยชน์จากบัญชี
ประโยชน์ของข้อมูลการบัญชีพอสรุปได้ดังนี้
1. ช่วยให้เจ้าของกิจการสามารถควบคุมดูแล รักษาสินทรัพย์ของกิจการได้
2. ช่วยให้ทราบผลการด าเนินงานของกิจการ ในระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง ว่ามี ผลก าไร
หรือขาดทุนเป็นจ านวนเงินเท่าใด
3. ช่วยให้ทราบฐานะทางการเงินของกิจการ ณ วันใดวันหนึ่ง ว่ามีสินทรัพย์ หนี้สินและ
ส่วนของเจ้าของเป็นจ านวนเงินเท่าใด
4. ข้อมูลทางการบัญชีเป็นประโยชน์ต่อผู้บริหาร ช่วยในการก าหนดนโยบาย ในการ
วางแผนและช่วยในการตัดสินใจต่าง ๆ ในการบริหารงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
5. ข้อมูลทางบัญชีที่จดบันทึกไว้ สามารถช่วยในการตรวจสอบหาข้อผิดพลาด ในการ
ด าเนินงานได้
ผู้ใช้ประโยชน์จากการบัญชีพอสรุปได้ ดังนี้
1. เจ้าของหรือผู้ถือหุ้น จะสนใจถึงฐานะทางการเงินของกิจการที่ตนเองมีส่วนได้เสีย
ตลอดจนผลตอบแทนที่จะได้รับ ซึ่งการที่จะทราบถึงฐานะการเงินของกิจการตลอดจน ผลการ
ด าเนินงานของกิจการได้ต้องอาศัยข้อมูลทางการบัญชี
2. เจ้าหนี้การค้าและผู้ให้เงินกู้ยืม ใช้ข้อมูลทางการบัญชีประกอบการตัดสินใจว่าจะให้
เครดิตหรือไม